Sprawozdania

XXV Zjazd Polskiego Towarzystwa Historii Nauk Medycznych

Ruch naukowy historyków i filozofów medycyny zapoczątkowali równocześnie prof. Adam Wrzosek w Poznaniu i prof. Władysław Szumowski w Krakowie. To było w okresie międzywojennym. Po zakończeniu II wojny światowej historia medycyny stała się przedmiotem niewygodnym, na pewien czas wycofanym z programów studiów. Po wydarzeniach Czerwca 1956 roku nauczanie w tym zakresie przywrócono, a nauczyciele akademiccy w tym się specjalizujący utworzyli Polskie Towarzystwo Historii Medycyny, po kilku latach przemianowane na Polskie Towarzystwo Historii Medycyny i Farmacji. Rozmaite perturbacje sprawiły, że jego działalność w 2018 roku wygasła, a jego kontynuatorem stało się Polskie Towarzystwo Historii Nauk Medycznych.

Zorganizowany w dniach 10-11 października 2019 roku w Poznaniu XXV Zjazd Polskiego Towarzystwa Historii Nauk Medycznych sytuował się zatem w długim ciągu wydarzeń zapoczątkowanych przed laty przez prof. Adama Wrzoska i jego pamięci był dedykowany. Honorowym patronatem obdarzył Zjazd Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego prof. dr hab. Andrzej Tykarski. Zjazd otworzył występ kwartetu smyczkowego z Poznańskiej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II stopnia im. Mieczysława Karłowicza w Poznaniu. Na otwierającą Zjazd sesję plenarną złożyły się wykłady ukazujące pogranicza historii medycyny. I tak, prof. Jan Barciszewski z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN przedstawił początki molekularnych nauk o życiu, posługując się licznymi ilustracjami i prawie dwumetrowym modelem cząsteczki DNA. Inne podejście do historii medycyny wykazał prof. Grzegorz Raubo z Instytutu Filologii Polskiej UAM, który jako wybitny specjalista w zakresie literatury staropolskiej zaznajomił audytorium z bogactwem jej medycznych aspektów. Z kolei prof. Katarzyna Taborowska-Kaszuba z Katedry Kompozycji Akademii Muzycznej im. Jana Paderewskiego ukazała chorobę jako inspirację muzyki, posługując się przykładami popularnych piosenkarzy i kompozytorów współczesnych, a także demonstrując swoje dzieło, utwór muzyczny obrazujący, czym jest zespół Tourette.

Obrady toczyły się w Centrum Kongresowo-Dydaktycznym UMP, a uczestniczyli w nich przedstawiciele 15 ośrodków akademickich. Tematem wiodącym było „Dziedzictwo przeszłości w medycynie współczesnej”. Problematyka okazała się pojemna, pozwalająca na zaprezentowanie różnych obszarów zainteresowań badawczych. Dominowała biografistyka, przez pryzmat której można było wiele powiedzieć o rozwoju medycyny w ostatnich dwóch stuleciach. Były też wystąpienia poświęcone starożytności (np. problemowi niepłodności męskiej w antycznym Rzymie), średniowieczu (np. cudownym wyzdrowieniom), medycynie wczesnonowożytnej (np. osiągnięciom anatomów w siedemnastowiecznym Gdańsku). Głównym nurtem Zjazdu był jednak rozwój medycyny w XX wieku. Przedstawiono wyniki badań m.in. nad rozwojem geriatrii, działalnością opiekuńczo-charytatywną organizacji społecznych, polskim dziedzictwem medycznym w USA. Uczestnikami wydarzenia byli historycy nauk medycznych o różnym wykształceniu: lekarze, farmaceuci, pielęgniarki, historycy, filozofowie, poloniści, pedagodzy i fizjoterapeuci. Konfrontacja tak różnych perspektyw badawczych była ciekawa i inspirująca. Kolejny zjazd odbędzie się jesienią 2022 roku w Bydgoszczy.